De grachten
Het historische hart van Amsterdam wordt overal ter wereld geroemd om zijn schoonheid. De grachten met hun statige zeventiende-eeuwse herenhuizen geven Amsterdam zijn karakteristieke charme en worden tevens gezien als een belangrijk cultureel erfgoed. Sinds 2010 staat de Amsterdamse grachtengordel op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Plaatsing op deze lijst betekent internationale erkenning van de unieke historische en esthetische waarde van de grachtengordel. Zowel in de zomer als in de winter zijn de grachten een lust voor het oog en trekken zij vele binnen- en buitenlandse bezoekers.
Vanaf 1614
In 1614 werd de Herengracht gegraven. De Herengracht is de voornaamste van de drie zeventiende-eeuwse hoofdgrachten (de andere twee zijn de Keizersgracht en de Prinsengracht). Het Singel, de gracht waar zich ook enkele panden van het Ambassade Hotel bevinden, is onderdeel van de oudere, middeleeuwse structuur van Amsterdam.
“Zondagmorgen op het Singel”
Foto: Bernard Eilers / Datering: 1907 – 1909
In de verte ziet u de huizen van het Ambassade Hotel aan de Singel-zijde.
Singel en Herengracht
Aan de oneven kant van de Herengracht, waar het Ambassade Hotel gevestigd is, bevinden zich de oudste huizen. Deze kant was namelijk al bebouwd toen begonnen werd met de aanleg van de drie hoofdgrachten. Evenals het Singel behoort de oneven binnenkant van de Herengracht meer tot het middeleeuwse Amsterdam. Wonen en werken gingen hier nog samen en alle rangen en standen woonden door elkaar. De nieuwe even kant zou letterlijk een waterscheiding gaan vormen tussen de nieuwe rijken en de middenklasse. Deze scheiding der klassen is ook op het water zichtbaar. Het Singel is een binnenhaven met houten ophaalbruggen voor de grote schepen met hun handelswaar. De Herengracht heeft als chique woongracht stenen bruggen waar alleen de kleinere bootjes van leveranciers en pleziervaartuigen onderdoor kunnen varen.
Architectuur
De huizen die aan de grachten werden gebouwd zijn herkenbaar aan hun karakteristieke gevels. Uit de eerste periode van de aanleg van de grachten stammen de ouderwetse trapgevels en tuitgevels. Ongeveer vijftig jaar later ontstonden de wat rijkere halsgevels, klokgevels en voor de bredere panden lijstgevels. In de achttiende eeuw werden deze vaak weer vervangen door een classicistisch fronton of een attiek met balustrade. Wonen en werken werd steeds meer gescheiden.
In 1953, meer dan drie eeuwen na het ontstaan van de Herengracht, opende het Ambassade Hotel de deuren van zijn eerste pand, Herengracht 349.
Het Ambassade Hotel
In de negentiende eeuw beheersen neoclassicisme, neorenaissancisme en andere stijlvormen het straatbeeld. De negentiende-eeuwse mode van het verplaatsen van de ingang naar de begane grond en daarmee de sloop van de stoepen veranderde ook veel in het aanzicht van de grachtenpanden. Een stoep voor een negentiende-eeuwse gevel wijst er dan ook vaak op dat een pand in de kern veel ouder is.
In deze tijd doet ook de grootschaligheid haar intrede. Dit fenomeen breidt zich met name in het eerste kwart van de twintigste eeuw uit; er wordt veel gesloopt ten gunste van banken en kantoren die hun accommodatie willen vergroten. Deze tendens zet verder door, waardoor de verhouding wonen-werken in de twintigste eeuw weer kantelt. Kortom, de Herengracht is wat bebouwing betreft een mengeling van zeventiende-, achttiende- en negentiende-eeuwse stijlen met hier en daar ook iets twintigste-eeuws.
In eerste instantie werd de gracht niet aangelegd om vervoertechnische redenen, en ook niet voor het mooie stadsbeeld. Op oude prenten valt op dat er nauwelijks bootjes varen en dat er ook geen schepen zijn aangemeerd. Het primaire doel was namelijk ontwatering van de zompige bouwgronden.
Dat neemt niet weg dat het water wel handig was en er ook nog eens fraai uitzag. Nog aantrekkelijker werden de grachten door de bomen die al snel werden geplant en het water met hun takken nu fraai overwelven – mooi en lommerrijk, maar wederom niet handig met laden en lossen.
