In gesprek met Stine Jensen – Het belang van aandacht

Begin dit jaar was filosoof, schrijver en programmamaker Stine Jensen te gast bij de Literaire Salon @ Ambassade Hotel. Zij ging in gesprek met schrijver en journalist Chris Keulemans over haar essay ‘Eerste liefde’, dat verscheen ter gelegenheid van de Maand van de Spiritualiteit. In het essay verweeft Stine Jensen de ervaring van haar eerste grote liefde met een filosofische en spirituele mijmering over liefde en de rol van aandacht daarin.

Eerste liefde

Wat herinnert u zich nog van uw eerste liefde? Met een beetje geluk was het een allesomvattende ervaring van totale aandacht. Je had alleen nog maar aandacht voor die ander, en de ander voor jou. Maar klopt dat eigenlijk wel?

Als Stine Jensen terugkijkt op haar eerste liefde Mark komt ze tot een andere conclusie. Door Mark wordt ze bedolven onder aandacht. Elke dag krijgt ze lange brieven, die hij bij haar in de brievenbus stopt. Stine Jensen vindt het heerlijk, maar schrijft nooit terug. Op een dag blijven de brieven uit en slaat de zelftwijfel toe. Heeft ze iets verkeerds gedaan, voldoet ze niet meer?

Nu, in retrospectief, ziet Stine Jensen dat die eerste liefde helemaal niet ging om aandacht voor Mark, het was haar zelfliefde die werd gestreeld. Is het niet heerlijk om het gevoel te hebben dat je bijzonder bent? En wat een paniek als de aandacht ineens uitblijft! Tekenend is dat het ook van de andere kant zo werkte. De brieven van Mark waren geen liefdesverklaringen, maar beschrijvingen van wat hij gedurende de dag beleefde. Zijn brieven waren dus eigenlijk egodocumenten.

Het is niet moeilijk om aan de hand van Stine Jensens eerste liefde een link te leggen met de sociale media van nu. We sturen om de haverklap berichten en foto’s de wereld in om te laten zien hoe leuk en interessant we zijn. En hopen op veel reacties, het zijn mooie bevestigingen dat we door anderen gezien worden. En als we zelf liken, wat gebeurt er dan? Hebben we daadwerkelijk aandacht voor wat we liken of willen we daarmee vooral onszelf weer even in de schijnwerpers zetten, in de hoop gezien te worden door anderen? Het zijn confronterende en ongemakkelijke vragen.

Maar wat is aandacht nu eigenlijk? En wat doet aandacht?

Aandacht

Aandacht is oprechte en werkelijke interesse in iets of iemand. Niet zien maar kijken, niet horen maar luisteren en niet denken maar voelen. Deze vorm van aandacht is een goede voedingsbodem voor liefde – in welke vorm dan ook – en is cruciaal voor langdurige relaties. Zonder daadwerkelijke aandacht voor de ander slaat de liefde al snel dood.

Meer kijken en luisteren

Tijdens je eerste liefde heb je dat meestal nog niet geleerd, dan is aandacht die je geeft en krijgt vooral een zoeken naar bevestiging door je onzekere puberbrein. Maar in de loop der jaren komen de meesten van ons erachter dat daadwerkelijke liefde is gebaat bij minder aandacht voor jezelf en meer kijken en luisteren naar wat anderen beweegt. En daar wringt in deze tijd – waarin de aandacht vragende bliepjes op onze telefoons maar blijven gaan – vaak de schoen. Hoeveel tijd gunnen we ons om daadwerkelijk te kijken en te luisteren naar anderen? Of dat nu onze partners, kinderen, vrienden zijn of zelfs vreemden? En als liefde gedijt bij werkelijke aandacht, is het dan niet de hoogste tijd om af en toe analoog te gaan? Filosoof Stine Jensen vindt van wel en pleit ervoor om bewust in het leven te staan en échte aandacht te hebben voor elkaar.