Wat is een schrijvershotel zonder schrijvers? Een pen zonder inkt? Gedurende zes maanden wordt er wekelijks een auteur uitgenodigd voor een verblijf in het Ambassade Hotel en beschrijft daar hoe het schrijverschap in deze tijd voor hem of haar is. Het Parool publiceert de columns wekelijks.

PIED-À-TERRE

Hoeveel Belgen dromen niet van een pied-à-terre in Amsterdam? Om eerlijk te zijn: erg weinig. De meeste Belgen dromen van Parijs, zweren bij Berlijn, prijzen London om zijn winkels en Barcelona om zijn Ramblas. De snobs worden vooral vochtig van Venetië. En welke Belg is niet in de wieg gelegd om — onder zijn laagje beleefdheid dat achterbaksheid heet — snob te zijn en snob te blijven?

Neem nu mezelf. Ik lach al die bovenstaande Belgen uit en ik verbijster hen door te beweren dat je nergens in Europa beter kunt eten en flaneren en potverteren en musea bezoeken en feesten en toneelkijken en slapen dan in Amsterdam. Zeker in coronatijden, als alle andere toeristen eindelijk ook eens in drommen wegblijven, waardoor die achterlijke kaasbollen- en Nutellawinkels hopelijk allemaal failliet gaan. Ik heb nooit gezegd dat Amsterdam perfect is.

Van de andere kant: mijn schoonmoeder is hier geboren, mijn uitgeverij is gehuisd in het mooiste pand van de Herengracht en mijn Amsterdams pied-à-terre bevindt zich eveneens aan die prachtgracht. Ik voel me er thuis zonder dat ik eerst een paar banken heb moeten beroven. Want met die huizenprijzen komt het nooit meer goed, nergens boven de Moerdijk. Ik heb nooit gezegd dat heel Nederland perfect is. Wat ik wel zeg, de laatste tijd — kijkend naar de niet-regeringsvorming in Den Haag — is dat Nederland in ijltempo aan het veranderen is in België. Als Belg moet je dus zeker zo snel mogelijk naar Amsterdam sporen, alvorens het verandert in Antwerpen of Brussel. Geloof me: die zijn allebei nog verder van perfect.

Als ze dat doen, die benieuwde Belgen, naar Amsterdam reizen dus, dan hoop ik dat ze mijn pied-à-terre overslaan. Ik voel me al jaren zo thuis in Hotel Ambassade dat ik soms de politie wil bellen om de andere bezoekers eruit te laten zetten wegens huisvredebreuk. In het Vlaams heet dat nog mooier. ‘Woonstschennis.’

Vroeger zag je ook nooit Nederlandse auteurs in Hotel Ambassade. Vandaar misschien de naam. Je móest buitenlander zijn om binnen te mogen. Toen begon Arnon Grunberg te schrijven. En dus te reizen. Vroeger reisde men om te leren, sinds Grunberg reis je om te schrijven. Ook hij is niet altijd perfect, maar hij heeft wel smaak. Anders koos hij in zijn geboortestad wel een ander hotel als pied-à-terre. Hij zit er inmiddels meer dan ik.

Soms zie ik hem bij het ontbijt en dan zwaaien we eens naar elkaar. Dat is, toegegeven, het voordeel aan een hotel versus een echt pied-à-terre. In een echt pied-à-terre overkomt het je zelden dat je bij je ontbijt zit te zwaaien naar Arnon Grunberg. Ik heb ook al eens gezwaaid naar Sandro Veronesi en naar Donna Tartt, maar die zwaaiden niet terug. Dat krijg je met buitenlanders. Zij kijken weg van andere buitenlanders.

Bij een echt pied-à-terre hoort een familie. Bij Ambassade is dat een soort Afrikaanse extended family. Ik ken werkelijk geen ander hotel ter wereld — ja, ik beken: ik reis soms ook weleens naar andere steden — waar ik zo hartelijk word begroet, door mensen die mijn naam kennen en wier naam ook ik ken. Bij mijn eerste post-coronaverblijf was dat een van de hoogtepunten, zonder ironie. De slavernijtententoonstelling in het Rijks en het geleid bezoek aan de Hermitage waren natuurlijk top, maar ik genoot evenveel van het lekkere kletsen met Claudia en Wim en Eelco en Tamara e tutti quanti. Ons beklagend dat we elkaar twee jaar hadden moeten missen. En op onze vingers natellend hoeveel jaar het geleden moet zijn geweest dat ik en mijn vent hier voor het eerst sliepen.

Dat was naar aanleiding van een Boekenbal tijdens een Boekenweek waarbij de Vlaamse letteren in het brandpunt stonden. Erg lang geleden dus. Hugo Claus en Harry Mulisch leefden nog. Ze stonden naast elkaar op die mooie overloop in de Stadsschouwburg, als een koninklijk paar dat audiënties en kushandjes verleende aan het plebs. Wij, het plebs, gingen liever dansen en zuipen op het podium van de theaterzaal.

Die nacht vond mijn man een van zijn contactlenzen niet terug in de badkamer van onze toekomstig pied-à-terre. Hij had ze nochtans net uitgedaan, allebei. In mijn herinnering kropen we een uur rond op onze knieën, zoekend en vloekend, tot we tenslotte maar gingen pitten.

We vonden de lens alsnog terug, vlak vóór het ontbijt. In een spleet tussen de wasbak en de muur. Je zult me niet horen zeggen dat mijn pied-à-terre perfect is. Voor een schrijvershotel hangen er wel erg veel schilderijen. Maar de bibliotheek is nog groter. En op die spleet na had ik in al die jaren weinig andere klachten.

Tom Lanoye

 

Bekijk hier de column op de website van Het Parool.

Of klik hier om terug te gaan naar de overzichtspagina ‘Schrijvershotel’.

Wilt u ook verblijven in het schrijvershotel?
Geniet van een unieke ervaring in het Ambassade Hotel met deze speciale arrangementen of kom de bibliotheek bewonderen na een bezoekje aan ons zonnige terras aan de Herengracht!

 

Wat is een schrijvershotel zonder schrijvers? Een pen zonder inkt? Gedurende zes maanden wordt er wekelijks een auteur uitgenodigd voor een verblijf in het Ambassade Hotel en beschrijft daar hoe het schrijverschap in deze tijd voor hem of haar is. Het Parool publiceert de columns wekelijks.

Alles dicht/ Alles wijkt, alles zwicht/ Alles deelt, alles dicht/ Alles zingt, alles speelt/ Alles dicht, alles deelt

Op donderdag 12 en vrijdag 13 maart 2020 bezoek ik op uitnodiging van mijn Duitse uitgever Susanna Rieder Verlag de Münchner Bücherschau Junior. Ter begroeting omhels ik mijn Duitse uitgeversvrienden Susanna en Johannes zonder terughoudendheid. Ik heb een druk programma, maar al snel horen we dat verschillende scholen hebben afgezegd. Ze willen hun leerlingen niet met het openbaar vervoer naar de locatie van de Bücherschau laten reizen. Scholen die de afstand lopend kunnen overbruggen, komen wel.

Ook bij het afscheid op vrijdag omhelzen we elkaar, het zou vreemd voelen om het niet te doen. Gelukkig rijdt de trein nog, al is die wel opvallend leeg voor een vrijdagmiddag. Twee dagen later moeten alle horecagelegenheden in Nederland hun deuren hals over kop sluiten.

De maanden die volgen ervaar ik als een oase van rust. Opeens houd ik tijd over om te wandelen, te lezen en nieuwe recepten uit te proberen. Er komen vragen binnen voor voorleesfilmpjes en andere ­digitale alternatieven voor contact met mijn lezerspubliek. Ik zeg een paar keer ja, maar binnen de kortste keren ben ik al die voorleesselfies beu. Waarom niet gewoon accepteren dat sommige dingen even niet kunnen of mogen?

Ik schrijf gedichtjes over de zin en onzin van het hamsteren van wc-papier, knuffeltrommeltjes, vakantie vieren in de achtertuin en dichte dierenparken. Barbara de Wolf illustreert ze en we maken er vrolijke coronakaartjes van die we digitaal én per gewone post versturen.

Ik geniet van de verbondenheid die overal om me heen voelbaar is en die inmiddels is veranderd in tweespalt. Ik koester de sociale contacten die wél kunnen: wandelen in de buitenlucht (vaak, het is heerlijk weer) en Zoomborrelen met vrienden (af en toe, met witte wijn en vegabitterballen). Ik zwem in zeeën van tijd en voel de ruimte die dat geeft in mijn hoofd. Inmiddels stroomt mijn agenda weer vol. Fijn? Ik weet het nog zo net niet…

De olifant verveelt zich en de leeuw ligt lui te gapen./ De slingeraap hangt hangerig te hangen in haar band. /De dassen doen een dutje en de wrattenzwijnen slapen./ De lynxen lopen landerig te sjokken door het zand./ De tijgers turen treurig door de tralies van hun kooien./ De ijsbeer komt zijn hol niet uit, de haas rent doelloos rond./ De mantelbaviaan zit sloom haar mannetje te vlooien./ De haan heeft zich verslapen en de oehoe houdt zijn mond./ De vos zegt sip: ‘Alweer geen kip. Geen jongens en geen meisjes/ op schouders of in karretjes, met appelsap of brood./ Geen kinderen met pinda’s voor de apen, of met ijsjes./ De dierentuin moet open, zo vervelen wij ons dood!’

Bekijk hier de column op de website van Het Parool.

Of klik hier om terug te gaan naar de overzichtspagina ‘Schrijvershotel’.

Wilt u ook verblijven in het schrijvershotel?
Geniet van een unieke ervaring in het Ambassade Hotel met deze speciale arrangementen of kom de bibliotheek bewonderen na een bezoekje aan ons zonnige terras aan de Herengracht!

Wat is een schrijvershotel zonder schrijvers? Een pen zonder inkt? Gedurende zes maanden wordt er wekelijks een auteur uitgenodigd voor een verblijf in het Ambassade Hotel en beschrijft daar hoe het schrijverschap in deze tijd voor hem of haar is. Het Parool publiceert de columns wekelijks.

Vraag Google wie ik ben en de digitale vraagbaak zal melden: schrijver/schrijver-muzikant. Het enige waarvoor ik enige opleiding heb genoten, echter, is fotografie, in de vorm van twee chaotische jaren op de Groningse kunstacademie Minerva. Zo nu en dan komt die Ausbildung weer van pas, bijvoorbeeld wanneer er geen budget is om een fotograaf mee te sturen naar verre bestemmingen. En op de dag van mijn eerste ervaring met het Ambassade Hotel, in 2009.

Goede vriend en toenmalig huisgenoot Stefan Kuiper zou daar voor weekblad De Groene Amsterdammer een beroemdheid moeten interviewen, naar hij zei: Frank Boeijen. Helaas bleek de fotograaf van dienst verhinderd. Of ik alsjeblieft op stel en sprong mijn camera kon afstoffen. Eenmaal gearriveerd bleek het niet om de Nijmeegse zanger te gaan, maar om de Australische schrijver en kunstcriticus Robert Hughes, een beruchte brombeer.

De heer Hughes, omvangrijk van brein en buik, slecht ter been en weinig toeschietelijk, had net ontbeten en was niet van zins veel moeite te doen. Verplaatsen naar een fotogenieke kamer? Hoe ver dachten we eigenlijk dat hij kon lopen? Zet maar een luie stoel voor het hotel, dat is vanuit de foyer nog te belopen.

Hughes ging zitten, wandelstok tussen de benen, bril in de hand, strijdvaardigheid in zijn blik. Vijf minuten, dat moest genoeg zijn. ‘We’re not going to make this into Richard Avedon-session, now are we?’ En na een paar gehaaste shots: ‘Okay, boys, cripple time is over.’ Maar juist door die dwarsigheid liet de man zich als zichzelf vangen. Ik koester die foto, temeer omdat Hughes een paar jaar later is overleden.

Sindsdien ben ik vaak terug geweest om zelf schrijvers te interviewen. Maar te gast was ik nooit. Waarom ook? Ik woon er vlakbij.

Tot corona kwam. Oudjaar 2020, klokslag twaalf, had ik mijn geliefde Revka ten huwelijk gevraagd, maar we wisten direct dat het nog een tijd zou duren voor de wereld genoeg genormaliseerd zou zijn voor het feest dat ons voor ogen staat. We besloten in de tussentijd elke laatste dag van de maand onze verloving te vieren. En zo kon het gebeuren dat we op 31 januari, op het hoogtepunt van de lockdown, een nacht doorbrachten in het Ambassade Hotel, zodat Revka, die de kamer geboekt had, voor even kon voelen ‘hoe het is om aan de gracht te wonen’. Er kon zowaar gedineerd worden – niet in de kamer die we geboekt hadden, maar in een heuse suite, waarnaar we ongevraagd waren geüpgraded. Nu is het hotel niet langer dat hotel van de fotoshoot met Robert Hughes, maar vooral het hotel waar we even konden ontsnappen aan een duistere tijd en iets moois konden vieren.

Bekijk hier de column op de website van Het Parool.

Of klik hier om terug te gaan naar de overzichtspagina ‘Schrijvershotel’.

Wilt u ook verblijven in het schrijvershotel?
Geniet van een unieke ervaring in het Ambassade Hotel met deze speciale arrangementen of kom de bibliotheek bewonderen na een bezoekje aan ons zonnige terras aan de Herengracht!

Wat is een schrijvershotel zonder schrijvers? Een pen zonder inkt? Gedurende zes maanden wordt er wekelijks een auteur uitgenodigd voor een verblijf in het Ambassade Hotel en beschrijft daar hoe het schrijverschap in deze tijd voor hem of haar is. Het Parool publiceert de columns wekelijks.

Met mijn collega Ali Bader en mijn eerste Arabische vertaling zou ik in maart vorig jaar te gast zijn geweest op het Cairo Literature Festival. Het festival werd uitgesteld, dan afgelast – zoals zoveel.

Het troostte me dat mijn Thirty days op de eretafel werd aangeprezen in een van de beste boekhandels van New York. Die onmiddellijk daarna – Trump, superverspreiders, exponentiële stijging, lekkende laadruimten – de deuren moest sluiten. Voor ik daarover kon beginnen te pruilen verloor ik mijn favoriete New Yorker: mijn 85-jarige mentor en vriendin Milena Jelinek werd door het virus getroffen, vijf dagen later was ze er niet meer. We zagen elkaar bijna jaarlijks op een Grieks eiland en ik bezocht haar twee keer bij haar thuis. Haar humor, haar intelligentie, haar melancholie, haar licht, haar opzienbarende leven. Toen ik 25 was, zag ze dat ik iets kon, iemand was, ze bleef me in het Engels en het Tsjechisch lezen. Wij herkenden elkaar als ‘lone ants’ – haar woorden. We hebben geen afscheid genomen.

Daarna stierf een van mijn beste Belgische vrienden. Het was geen goede tijd voor de al sterk verzwakten om in een ziekenhuis te liggen. Hij was zo gevoelig en donker, ik ontmoette hem nog, we belden vaak. Zijn stem. Geregeld bespringt de rouw me als een wild beest.

Ik werkte mijn Treinen en Kamers af, onderdrukte mijn paniek over vier maanden zonder inkomen, genoot van die keer dat ik semi-clandestien de Nederlandse grens overging om redacteur Ad, vriendin en collega Inge en de mensen van Wunderbaum terug te zien, het acteurscollectief waarvoor ik vaak schrijf, mensen met wie ik reisde. Ik zag hun Work Harder en werd aan het eind door ontroering gevloerd: Wine Dierickx, met clownsneus, berijdt ‘paard’ Matijs Jansen – traag, heroïsch, schitterend belicht: de kunsten en hun kracht, hun moed in barre tijden.

Bevreemdend dat er ineens een wezenlijke grens tussen België en Nederland oprees. Toch ontstonden er nieuwe Nederlandse vriendschappen binnen mijn muren, leve WhatsApp. Met schrijverscollectief Fixdit besloten we de zichtbaarheid van het werk van vrouwelijke auteurs in de canon en het literaire veld te verhogen. Tijdens mijn verblijf in het Ambassade Hotel namen Jannah Loontjens en ik een gracht verder twee Fixdit podcasts op. Wat ben ik blij haar, en de andere Fixditvrouwen, (beter) te hebben leren kennen. Er zijn tijden van stilstand en van beweging, van einde en aanvang – dat blijft.

En terwijl ik mijn door roomservice geleverde dessert tot mij neem en luister naar de stemmen in een bootje op de gracht, denk ik aan iets wat Ali Bader me ooit zei over onze levensstijl: “We are poor people who live like rich people.” Vandaag toch, ja. Morgen zien we wel.

Bekijk hier de column op de website van Het Parool.

Of klik hier om terug te gaan naar de overzichtspagina ‘Schrijvershotel’.

Wilt u ook verblijven in het schrijvershotel?
Geniet van een unieke ervaring in het Ambassade Hotel met deze speciale arrangementen of kom de bibliotheek bewonderen na een bezoekje aan ons zonnige terras aan de Herengracht!

 

Wat is een schrijvershotel zonder schrijvers? Een pen zonder inkt? Gedurende zes maanden wordt er wekelijks een auteur uitgenodigd voor een verblijf in het Ambassade Hotel en beschrijft daar hoe het schrijverschap in deze tijd voor hem of haar is. Het Parool publiceert de columns wekelijks.

Vlak voordat ik naar het Schrijvershotel reisde – een tocht van twintig minuten, gemaakt op de fiets, maar wel met twee tassen en een yogamat aan het stuur, en in een plakkerige dertig graden, dus het voelde als een reis – las ik een interview met de beroemde Amerikaanse thrillerschrijver David Baldacci. Daarin vertelde hij toevallig genoeg over iets wat hem in datzelfde Schrijvershotel overkwam.

David Baldacci logeerde er in 2001, vlak na 11 september. De wereld wiebelde, hij voelde zich angstig. ’s Nachts lag Baldacci wakker, geplaagd door die gedachten en een jetlag, stel ik me zo voor, toen hij buiten op de gracht iemand met een fietsbel hoorde rinkelen.

Dat prozaïsche geluid zorgde ervoor dat Baldacci ineens besefte dat de wereld nog steeds draaide, alles misschien zou goedkomen, fietsbellen nog belden, et cetera. ‘Iemand fietst en belt. All is well. Het leven gaat door. Dat kleine, rinkelende belletje in Amsterdam gaf me weer wat hoop.’

Ik had nog nooit iets gelezen van David Baldacci, maar het verhaal nam me voor hem in. Ik wist ook meteen zeker dat hij een goeie schrijver was, al schreef hij misschien niet het soort boeken dat ik zou kopen (zijn nieuwste boek heet Dodelijk spel en gaat over ‘Een corrupte politicus, een femme fatale en een private eye die voor niets en niemand terugdeinst’).

Dat je een fietsbel hoort en daaruit concludeert dat het leven doorgaat – dat is erg mooi.

In de coronatijd was het soms best lastig om de fietsbel te horen.

Waar zo’n pandemie voor een columnschrijver als ikzelf aanvankelijk een flinke bron van nieuwe inspiratie lijkt (spanning! sensatie! virologen! mondkapjes! wappies! vaccin! – het verhaal schreef zichzelf), had ik op een gegeven moment wel erg veel zin om die fietsbel te horen rinkelen, en in een stukje te verwerken.

Iets hoopgevends schrijven dus, daar hunkerde ik naar, en niet in de zin van ‘Dit is de grote reset’ of ‘We gaan hier allemaal zo veel van leren’ (we weten inmiddels dat dat niet waar is), maar gewoon, op een originele manier iets opschrijven dat tot monterheid stemt. Dat was best moeilijk.

Nu lag ik in hetzelfde hotel als Baldacci, misschien zelfs in dezelfde kamer, want ik keek uit op de gracht, en ook ik was midden in de nacht wakker. Ik leed namelijk aan zo’n verregaande vorm van hooikoorts dat ik net had gegoogeld ‘Kun je doodgaan aan hooikoorts?’

Buiten was het leven eindelijk weer begonnen. Terrassen waren open, mensen keken samen voetbal.

Op de gracht voer een sloep, zo te horen met een stuk of tien druk pratende stomdronken mensen, die keiharde, pompende muziek draaiden. Normaal had ik me daaraan geërgerd.

Nu waren ze mijn fietsbel.

Bekijk hier de column op de website van Het Parool.

Of klik hier om terug te gaan naar de overzichtspagina ‘Schrijvershotel’.

Wilt u ook verblijven in het schrijvershotel?
Geniet van een unieke ervaring in het Ambassade Hotel met deze speciale arrangementen of kom de bibliotheek bewonderen na een bezoekje aan ons zonnige terras aan de Herengracht!